Χοροί περιοχής Γαράσαρης (Νικόπολης)

1)      Κουνιχτόν ή Ομάλ’ Νικόπολης ή Ομάλ Γαράσαρης
Το χορό αυτό (καθώς και το όνομα) μας το έδειξε και η Κυριακή Τσακιρίδου (Τσιλάβα), η οποία καταγότανε από το χωριό Αξίκοϊ όπου γεννήθηκε το 1900 και κατοικούσε στο χωριό Κεχρόκαμπος Καβάλας, όπου και πέθανε τον Αύγουστο του 2004. Πολλοί χοροδιδάσκαλοι κάνουν το λάθος να διδάσκουν το χορό με έξι βήματα που ουσιαστικά είναι της περιοχής Καρς και να του δίνουν το όνομα Ομάλ Γαράσαρης.
Ενώ ο χορός της περιοχής είναι με δέκα βήματα (4 χτυπήματα) και έντονο τρέμουλο. Επειδή ο χορός ανήκει στον κύκλο των Ομάλ’, στην Ελλάδα δόθηκαν και οι ονομασίες Ομάλ’ Νικόπολης ή Ομάλ’ Γαράσαρης. Χορεύεται σε κλειστό κύκλο και είναι μεικτός. Συνοδεύεται από τραγούδι στα ποντιακά ή στα τούρκικα. Ο ρυθμός είναι τετράσημος 4/4-2-2.
2)      Ομάλι(ν) ή Τζανί’ μ’ Αμαν
Ουσιαστικά πρόκειται για χορό γνωστό στους Πόντιους σαν Εμπρ’ Οπίσ’ ή Κοτσιχτόν  Ομάλ’. Στην περιοχή αυτή όμως το ύφος του χορού διαφέρει ριζικά. Το σώμα δεν γυρνάει δεξιά αριστερά, αλλά γέρνει ελαφρά μπρος – πίσω με έντονο τρέμουλο που φτάνει μέχρι τους ώμους. Τα χέρια μπορούν να είναι σηκωμένα στην ανάταση ή κάθετα στο έδαφος πιασμένα από την παλάμη. Το αριστερό πόδι προπορεύεται συνεχώς και το δεξί ακολουθεί όταν ο χορός πηγαίνει προς τα δεξιά. Όταν πάει προς τα αριστερά τότε προπορεύεται το δεξί, ενώ το αριστερό ακολουθεί.
Ή Ταζνί μ’ Αμάν
Τζανί μ’ στα τούρκικα σημαίνει ψυχή μου και ονομάστηκε έτσι ο χορός από την επωδό του τραγουδιού:
Τ’ αϊδόπον βόσκεται, τζανίμ αμάν (Αΐδόπον=κατσικάκι)
Συρίζ’ ατο κλώσκεται, ωφ ωφ αμάν (Συρίζ’ατο=το σφυρίζω, Κλώσκεται=γυρνάει)
Χορεύεται σε κλειστό κύκλο και είναι μεικτός. Ο ρυθμός είναι εννεάσημος 9/8 2-2-2-3.
3)      Ούτσαϊ ή Ουτς αλτί
Το χορό αυτό καταγράψαμε στον Πλαταμώνα Καβάλας, ένα χωριό που η πλειοψηφία των κατοίκων κατάγεται από την Νικόπολη . Χορεύτηκε από ομάδα χωριανών με πρωτοχορευτές τον Αλεπίδη Αναστάσιο και Κογιανόγλου Ελευθέριο και λυράρη και τραγουδιστή τον αείμνηστο Παπαδόπουλο Θεόφιλο. Η ονομασία του χορού προέρχεται από την κοινότητα της Μπαλτσανας.
Μπαλ και τζαν είναι λέξεις τούρκικες και σημαίνουν ψυχομέλι. Το χωριό βρίσκεται βορειοαναταλικά της Νικόπολης και σε απόσταση 25 χιλιόμετρα. Είχε δε 1.000 κατοίκους από τους οποίους οι 950 ήταν Χριστιανοί Ορθόδοξοι και οι υπόλοιποι Τούρκοι (Ιστορία και λαογραφία Κολωνίας και Νικοπόλεως, Καβάλα 1964).
Ουτς αλτί
Ούτς αλτί στα τούρκικα τρία – έξι (ούτς= τρία, αλτί=6). Έτσι ήταν γνωστός ο χορός σε άλλα χωριά της περιοχής. Ο ρυθμός είναι τετράσημος 4/4 (2-2). Χορεύεται σε κλειστό κύκλο και είναι μεικτός. Δεν συνοδεύεται από τραγούδι.
4). Μαχμόρ
Δυστυχώς για το χορό αυτό δεν έχουμε στοιχεία. Τον χόρευε στο χωριό Κεχρόκαμπος Καβάλας η Κυριακή Τσακιρίδου με καταγωγή απάο το Αξίκοϊ της Νικόπολης, γεννημένη το 1900. Λόγω πολύ σοβαρού οικογενειακού της προβλήματος δεν θέλησε να χορέψει το χορό. Αλλωστε δεν θυμόνε και τη μουσική του.
5). Τάμσαρα
Βόρεια της Νικόπολης, στο δρόμο προς την Κερασούντα και σε απόσταση 5 χιλιομέτρων περίπου βρίσκεται η κωμόπολη Τάμσαρα η οποία είχε 2.000 κατοίκους από τους οποίους τα ¾ ήταν Αρμένιοι (Ιστορία και λαογραφία Κολωνίας και Νικοπόλεως, Καβάλα 1964). Φαίνεται πως η ονομασία του χορού έχει σχέση με το χωριό αυτό. Η μουσική του είναι παραλλαγή του χορού Πιπιλομάτενα. Χορεύεται σε κλειστό κύκλο και είναι μεικτός. Ο ρυθμός είναι εννεάσημος 9/8 (2-2-2-3).
6). Τίκι(ν) ή Τικ Μπάλτσανας
Τικ στα τούρκικα σημαίνει ίσιο, κατακόρυφο. Στην περιοχή αυτή ο χορός χορεύεται με δύο τρόπους ανάλογα με το κράτημα των χεριών. Όταν κρατούνται από τις παλάμες και είναι τεντωμένα στην ανάταση ο χορός έχει ένα έντονο τίναγμα προς τα πάνω με ταυτόχρονο τρέμουλο. Όταν τα χέρια είναι λυγισμένα στους αγκώνες και πιασμένα από τις παλάμες ο χορός χάνει το τρέμουλό του και αποκτά σουστάρισμα που δίνει εντελώς διαφορετικό ύφος. Και στις δύο περιπτώσεις όταν το αριστερό πόδι μπαίνει προς το κέντρο του κύκλου περνάει πάνω από το δεξί σταυρωτά με έντονη κάμψη των γονάτων.
Χορεύεται σε κλειστό κύκλο και είναι μεικτός. Ο ρυθμός είναι 5/8 (3-2) και συνοδεύεται απ’ όλα τα μουσικά όργανα με τραγούδι στα ποντικά ή στα τούρκικα.
7). Καρσιλαμάδες
Στην περιοχή, όπως και στο δυτικό Πόντο, αλλά και σε περιοχές του ανατολικού, είχαμε πάρα πολλούς αντικριστούς χορούς με κυρίαρχο το Κόνιαλι. Ήταν ο χορός που χορευότανε κατά κόρον, ειδικά στους γάμους. Μπορούσε να χορεύεται ζευγαρωτός ή κατά τετράδες ή ακόμη και μεμονωμένα.