Χορός στο Μαυρόβατο Δράμας, 26 Ιουνίου

Το άλλο Σάββατο 26 Ιουνίου στο Γήπεδο του Μαυρόβατου, Ποντιακό Γλέντι με Θεοδοσιάδη Κώστα, Θόδωρο Κοτίδη και Γιώργο Σιαμλίδη

Μήλον Ροδοκόκκινον (Γιώργος & Λάζος Ιωαννίδης)

Σην Καζαρμάν
οπις και κα
μερώνει ξημερώνει,
αέτς δεβάζω τον καιρόν 
με την εγάπ' τεσόνι.


Μήλον το ροδοκόκκινον
με την εγάπ' τεσόνι


Τα χειλιασ' ροδοκοκκινα
και η τσεχρες φεγγαρι,
γουρπαν σε σεν να εινουμαι
εγω το παλικαρι


Μήλον το ροδοκοκκινον
εγω το παλικαρι


Ελα παπορ, ελα παπορ
ελα γιαλον, γιαλονι,
ελα φερω τ' αρνοπο μ'
και δεβα σο καλονι


Μηλον το ροδοκοκκινον
και δεβα σο καλονι

Ποντιακός Διάλογος

Έναν πουλίν επέτανεν (Γιώργος & Λάζος Ιωαννίδης)

Αγάπα κορ' αγάπα με

όπως ντ' εποίνες πρώτα

εσύ την χώραν μη τερείς

την κάρδιας ερώτα.

Ανάθεμαν, ανάθεμαν

αείκον γειτονίαν

εποίκαν ατό καλατσίν

ντ' εφίλεσα σε μίαν.

Έναν πουλίν επέτανεν

ψηλά σον ουρανόνι

ατό εκλέγεν κι έλεγεν

επέμνα μαναχόνι.

Τεμόν η κάρδεα κάρδεα εν

τεσόν πουλίμ' ελάε,

σι δύονους ανάμεσα

καποίος εταράε.

Σο παρχάρι κι πάγω

Σο παρχάρι κι πάγω
Άλλον κι παρχαρεύω, ούι αμάν

Θεία μερ εν το κορτσόπο'ς
Άλλον κι μασκαρεύω, ούι αμάν

Τ’ έμερα τα κοσάρας
Σην φωλέαν κι οβάζνε, ούι αμάν

Τ’ έμορφα τα κορτσόπα
Εγκαλέα κι χορτάζνε, ούι αμάν

Έναν πουλίν επέτανεν ψηλά σον ουρανόνι

Χοροί περιοχής Γαράσαρης (Νικόπολης)

1)      Κουνιχτόν ή Ομάλ’ Νικόπολης ή Ομάλ Γαράσαρης
Το χορό αυτό (καθώς και το όνομα) μας το έδειξε και η Κυριακή Τσακιρίδου (Τσιλάβα), η οποία καταγότανε από το χωριό Αξίκοϊ όπου γεννήθηκε το 1900 και κατοικούσε στο χωριό Κεχρόκαμπος Καβάλας, όπου και πέθανε τον Αύγουστο του 2004. Πολλοί χοροδιδάσκαλοι κάνουν το λάθος να διδάσκουν το χορό με έξι βήματα που ουσιαστικά είναι της περιοχής Καρς και να του δίνουν το όνομα Ομάλ Γαράσαρης.
Ενώ ο χορός της περιοχής είναι με δέκα βήματα (4 χτυπήματα) και έντονο τρέμουλο. Επειδή ο χορός ανήκει στον κύκλο των Ομάλ’, στην Ελλάδα δόθηκαν και οι ονομασίες Ομάλ’ Νικόπολης ή Ομάλ’ Γαράσαρης. Χορεύεται σε κλειστό κύκλο και είναι μεικτός. Συνοδεύεται από τραγούδι στα ποντιακά ή στα τούρκικα. Ο ρυθμός είναι τετράσημος 4/4-2-2.
2)      Ομάλι(ν) ή Τζανί’ μ’ Αμαν
Ουσιαστικά πρόκειται για χορό γνωστό στους Πόντιους σαν Εμπρ’ Οπίσ’ ή Κοτσιχτόν  Ομάλ’. Στην περιοχή αυτή όμως το ύφος του χορού διαφέρει ριζικά. Το σώμα δεν γυρνάει δεξιά αριστερά, αλλά γέρνει ελαφρά μπρος – πίσω με έντονο τρέμουλο που φτάνει μέχρι τους ώμους. Τα χέρια μπορούν να είναι σηκωμένα στην ανάταση ή κάθετα στο έδαφος πιασμένα από την παλάμη. Το αριστερό πόδι προπορεύεται συνεχώς και το δεξί ακολουθεί όταν ο χορός πηγαίνει προς τα δεξιά. Όταν πάει προς τα αριστερά τότε προπορεύεται το δεξί, ενώ το αριστερό ακολουθεί.
Ή Ταζνί μ’ Αμάν
Τζανί μ’ στα τούρκικα σημαίνει ψυχή μου και ονομάστηκε έτσι ο χορός από την επωδό του τραγουδιού:
Τ’ αϊδόπον βόσκεται, τζανίμ αμάν (Αΐδόπον=κατσικάκι)
Συρίζ’ ατο κλώσκεται, ωφ ωφ αμάν (Συρίζ’ατο=το σφυρίζω, Κλώσκεται=γυρνάει)
Χορεύεται σε κλειστό κύκλο και είναι μεικτός. Ο ρυθμός είναι εννεάσημος 9/8 2-2-2-3.
3)      Ούτσαϊ ή Ουτς αλτί
Το χορό αυτό καταγράψαμε στον Πλαταμώνα Καβάλας, ένα χωριό που η πλειοψηφία των κατοίκων κατάγεται από την Νικόπολη . Χορεύτηκε από ομάδα χωριανών με πρωτοχορευτές τον Αλεπίδη Αναστάσιο και Κογιανόγλου Ελευθέριο και λυράρη και τραγουδιστή τον αείμνηστο Παπαδόπουλο Θεόφιλο. Η ονομασία του χορού προέρχεται από την κοινότητα της Μπαλτσανας.
Μπαλ και τζαν είναι λέξεις τούρκικες και σημαίνουν ψυχομέλι. Το χωριό βρίσκεται βορειοαναταλικά της Νικόπολης και σε απόσταση 25 χιλιόμετρα. Είχε δε 1.000 κατοίκους από τους οποίους οι 950 ήταν Χριστιανοί Ορθόδοξοι και οι υπόλοιποι Τούρκοι (Ιστορία και λαογραφία Κολωνίας και Νικοπόλεως, Καβάλα 1964).
Ουτς αλτί
Ούτς αλτί στα τούρκικα τρία – έξι (ούτς= τρία, αλτί=6). Έτσι ήταν γνωστός ο χορός σε άλλα χωριά της περιοχής. Ο ρυθμός είναι τετράσημος 4/4 (2-2). Χορεύεται σε κλειστό κύκλο και είναι μεικτός. Δεν συνοδεύεται από τραγούδι.
4). Μαχμόρ
Δυστυχώς για το χορό αυτό δεν έχουμε στοιχεία. Τον χόρευε στο χωριό Κεχρόκαμπος Καβάλας η Κυριακή Τσακιρίδου με καταγωγή απάο το Αξίκοϊ της Νικόπολης, γεννημένη το 1900. Λόγω πολύ σοβαρού οικογενειακού της προβλήματος δεν θέλησε να χορέψει το χορό. Αλλωστε δεν θυμόνε και τη μουσική του.
5). Τάμσαρα
Βόρεια της Νικόπολης, στο δρόμο προς την Κερασούντα και σε απόσταση 5 χιλιομέτρων περίπου βρίσκεται η κωμόπολη Τάμσαρα η οποία είχε 2.000 κατοίκους από τους οποίους τα ¾ ήταν Αρμένιοι (Ιστορία και λαογραφία Κολωνίας και Νικοπόλεως, Καβάλα 1964). Φαίνεται πως η ονομασία του χορού έχει σχέση με το χωριό αυτό. Η μουσική του είναι παραλλαγή του χορού Πιπιλομάτενα. Χορεύεται σε κλειστό κύκλο και είναι μεικτός. Ο ρυθμός είναι εννεάσημος 9/8 (2-2-2-3).
6). Τίκι(ν) ή Τικ Μπάλτσανας
Τικ στα τούρκικα σημαίνει ίσιο, κατακόρυφο. Στην περιοχή αυτή ο χορός χορεύεται με δύο τρόπους ανάλογα με το κράτημα των χεριών. Όταν κρατούνται από τις παλάμες και είναι τεντωμένα στην ανάταση ο χορός έχει ένα έντονο τίναγμα προς τα πάνω με ταυτόχρονο τρέμουλο. Όταν τα χέρια είναι λυγισμένα στους αγκώνες και πιασμένα από τις παλάμες ο χορός χάνει το τρέμουλό του και αποκτά σουστάρισμα που δίνει εντελώς διαφορετικό ύφος. Και στις δύο περιπτώσεις όταν το αριστερό πόδι μπαίνει προς το κέντρο του κύκλου περνάει πάνω από το δεξί σταυρωτά με έντονη κάμψη των γονάτων.
Χορεύεται σε κλειστό κύκλο και είναι μεικτός. Ο ρυθμός είναι 5/8 (3-2) και συνοδεύεται απ’ όλα τα μουσικά όργανα με τραγούδι στα ποντικά ή στα τούρκικα.
7). Καρσιλαμάδες
Στην περιοχή, όπως και στο δυτικό Πόντο, αλλά και σε περιοχές του ανατολικού, είχαμε πάρα πολλούς αντικριστούς χορούς με κυρίαρχο το Κόνιαλι. Ήταν ο χορός που χορευότανε κατά κόρον, ειδικά στους γάμους. Μπορούσε να χορεύεται ζευγαρωτός ή κατά τετράδες ή ακόμη και μεμονωμένα.

Πόντιοι και Κρητικοί, Μέρος 1ο

Πόντιοι και Κρητικοί. Πολλά κοινά μεταξύ τους. Υπερήφανοι έκαστοι, περάσαν πολλές δυσκολίες στο παρελθόν. Κοινό τους η μεγάλη αγάπη για την παράδοση, τα ήθη και τα έθιμα. Στο επόμενο βίντεο που ακολουθεί ο γνωστός Κρητικός καλλιτέχνης Ζερβάκης, ερμηνεύει ποντιακό τραγούδι, το " Πατρίδα 'μ αραεύω σε".

Συμμετοχή της ποντιακής λύρας στη Eurovision

Ενδιαφέρουσα η συμμετοχή της Ελλάδας στη φετινή Eurovision. Μαζί με τον Γιώργο Αλκαίο, συμμετέχει και ο Λάζος Ιωαννίδης, παίζοντας λύρα. Αξιοσημείωτη παρουσία, που ελπίζουμε να κάνει γνωστή την ποντιακή λύρα σε όλη την Ευρώπη.

Η ποντιακή διάλεκτος και τα ιδιώματά της

Η ποντιακή διάλεκτος είναι απόγονος της αρχαίας ιωνικής διαλέκτου, λόγω της καταγωγής των Ελλήνων αποίκων του Εύξεινου Πόντου από την Ιωνική Μίλητο, κυρίως. Στην πορεία της ιστορίας της, μέσα στους 28 αιώνες που ακολούθησαν, η αρχαία ποντιακή διάλεκτος επηρεάστηκε από την κοινή των αλεξανδρινών χρόνων και από την μεσαιωνική κοινή του Βυζαντίου. Δεν έχουν μείνει γραπτά της ποντιακής διαλέκτου, εκτός από μια επιγραφή του 1306 που σώθηκε και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Ξενοφάνης".

Τα γλωσσικά ιδιώματα της ποντιακής διαλέκτου είναι αντίστοιχα του γεωγραφικού χώρου:
- Αμισού
- Ινέπολης
- Σάντας
- Σεμέν
- Σινώπης
- Τρίπολης
- Κερασούντας
- Κοτυώρων
- Νικόπολης
- Οινόης
- Όφη
- Σουρμένων
- Αργυρούπολης (μιλιόταν από τους περισσότερους Ποντίους)
- Τραπεζούντας

Ποντιακός Σύλλογος Ακρίτες Πρασινάδας, Δράμα

Η Πρασινάδα είναι ένα πανέμορφο χωριό που βρίσκεται στο Νομό Δράμας, βορειοανατολικά της Δράμας και σε υψόμετρο πάνω από 700 μέτρα. Διοικητικά ανήκει στο Δήμο Παρανεστίου και βρίσκεται 19 χλμ βόρεια του Παρανεστίου, σε ένα καταπράσινο τοπίο. Στο χωριό υπάρχει ένα μοναστήρι χτισμένο σε ένα ψηλό και απόκρημνο βράχο που θυμίζει τον Άγιο Γεώργιο τον Περιστερεώτα του Πόντου, νοτιοανατολικά της Τραπεζούντας.

Ο πληθυσμός του χωριού αποτελείται αποκλειστικά από Έλληνες πρόσφυγες του Πόντου, που εγκαταστάθηκαν στο μέρος αυτό μετά την ανταλλαγή πληθυσμών. Η δημιουργία ενός Συλλόγου που θα τηρήσει τα έθιμα, τα ήθη και τις παραδόσεις φάνταζε κάτι απαραίτητο, όπως και έγινε το 1979. Τα τελευταία 10 χρόνια γίνεται εκμάθηση ποντιακών χορών. Χοροδιδάσκαλος και λυράρης επί χρόνια ήταν ο  Κώστας Θεοδοσιάδης, γνωστός καλλιτέχνης. Τα τελευταία χρόνια τον αντικατέστησε ο ανιψιός του Νίκος Θεοδοσιάδης.

Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα http://www.akrites-prasinadas.gr/ 

Χορός Σαμσόν

Ο χορός Σαμσόν προέρχεται από την περιοχή της Σαμψούντας (Αμισός). 


Χορεύεται από Οφλήδες του νομού Πιερίας (χωριά Νέα Τραπεζούντα, Κορινός κ.ά.) οι οποίοι τον έμαθαν από κάποιον Σαμψούντιο (Μακάρ ή Μακάριο Χατζηκωνσταντινίδη) που ζούσε μαζί τους στο χωριό της πρώτης τους εγκατάστασης στο Καλλίκρουνο Δράμας.

Βίκτωρας Σαρηγιαννίδης

Ο ελληνικής καταγωγής αρχαιολόγος Βίκτωρας Σαρηγιαννίδης είναι ένας επιστήμονας παγκόσμιου κύρους που με την πολύχρονη ανασκαφική δραστηριότητα του, από το 1969, στην ευρύτερη περιοχή της κεντρικής Ασίας, συνέβαλε καθοριστικά στην ανάδειξη των στοιχείων του Ελληνικού Πολιτισμού στην ευρύτερη περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, αλλά και στην ανακάλυψη των ελληνικών ριζών του πολιτισμού της κεντρικής Ασίας (ανάμεσα στο σημερινό Αφγανιστάν, Τουρκμενιστάν και Ουζμπεκιστάν).


Ο Βίκτωρ Σαρηγιαννίδης γεννήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1929 στην Τασκένδη (Ουζμπεκιστάν) από Έλληνες γονείς.


Το 1952 αποφοίτησε από το Κρατικό Πανεπιστήμιο Κεντρικής Ασίας (Τασκένδη) και το 1961 έλαβε Master Αρχαιολογίας Εγγύς και Μέσης Ανατολής από το Ινστιτούτο Αρχαιολογίας της Μόσχας. Το 1975 ανακηρύχθηκε διδάκτωρ της Ιστορικής Επιστήμης της Ρώσικης Ακαδημίας Επιστημών. Από το 1955 μέχρι σήμερα εργάζεται στο Ινστιτούτο Αρχαιολογίας της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών (Μόσχα).


Είναι επίτιμο μέλος της Ελληνικής Ανθρωπολογικής Εταιρίας, μέλος της Αμερικανικής Εταιρίας Επιστημών (Ν.Υ.) και ισότιμο μέλος της Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων Ρωσίας.


Από το 1949 και μέχρι σήμερα είχε ενεργό ρόλο στις αρχαιολογικές ανασκαφές στην Κεντρική Ασία και το Αφγανιστάν. Εκεί, έφερε στο φως τη Βασιλική Νεκρόπολη Τιλλιά Τεπέ (1ος  μ. Χ. αιώνας), όπου βρέθηκαν περισσότερα από 20.000 χρυσά αντικείμενα. Αυτή θεωρήθηκε «Η ανακάλυψη του αιώνα».


Οι έρευνές του στην έρημο Καρα-Κούμ της Τουρκμενίας φανέρωσαν την άγνωστη μέχρι τότε χώρα της Μαργιανής και την πιθανότητα σύνδεσης του πολιτισμού της (αρχές της 2ης  π.Χ χιλιετίας) με τον Κρητο-Μυκηναϊκό πολιτισμό.


Ο Βίκτωρ Σαρηγιαννίδης έχει τιμηθεί με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος της Τιμής της Ελληνικής Δημοκρατίας (Ιανουάριος 2002), με την Ανώτατη Τιμητική Διάκριση «Μαχτουμκουλύ» της Δημοκρατίας του Τουρκμενιστάν που μέχρι τώρα έχει δοθεί μόνο σε 4 προσωπικότητες (2001), έχει ανακηρυχθεί Πρεσβευτής Ελληνισμού (1998), έχει τιμηθεί από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (2000) και έχει λάβει δεκάδες άλλες τιμητικές διακρίσεις από Ελλαδικά και ομογενειακά σωματεία και οργανώσεις.


Ιδιαίτερα πλούσιο είναι όμως και το συγγραφικό του έργο. Έχει συγγράψει 20 βιβλία στα ρώσικα, τα οποία έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γερμανικά, γιαπωνέζικα και ελληνικά. Περισσότερα από 200 άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε έγκυρα διεθνή επιστημονικά περιοδικά.

Μαρτυρίες ενός εκ των επιζώντων της γενοκτονίας των Ποντίων

Για ορισμένους μοιάζει με παραμύθι. Σε άλλους φαντάζει ως ένα  απόμακρο τραγικό γεγονός που συνέβη κάπου, κάπως, κάποτε. Κάποιοι δεν  γνωρίζουν. Για μερικές χιλιάδες αποτελεί ημέρα μνήμης: 353.000 Έλληνες,  άνδρες και γυναίκες, παιδιά, έφηβοι, νέοι και γέροι, πεταμένοι κάπου  στις πλαγιές, στα χωράφια, στις ρεματιές, χωρίς ποτέ κανένας να μπορέσει  να θάψει τα κορμιά τους. Τα Τάγματα Εργασίας, αφού τους εξόντωσαν, τους  πέταξαν… Ελάχιστοι οι εναπομείναντες και ακόμη λιγότεροι εκείνοι που ως  σήμερα ζουν, θυμούνται και εξιστορούν στα παιδιά, στα εγγόνια, στα  δισέγγονα και στα τρισέγγονά τους όσα έζησαν… Την τραγωδία, τη λαίλαπα  του πολέμου και του φανατισμού.

Ο 98χρονος κ. Σταύρος Κοντογιαννίδης στην πορεία της ζωής του μίλησε  στα παιδιά του, την Αριάδνη, την Παρθένα, την Αννα, τον Επαμεινώνδα και  τον Θεόδωρο, αφηγήθηκε στα δέκα εγγόνια του και στα ισάριθμα δισέγγονά  του και θα ήθελε, αν προλάβει, να μιλήσει και σε τρισέγγονό του για την  αλησμόνητη πατρίδα. Για τον πατέρα του Θεόδωρο Κοντογιαννίδη, ο οποίος  εξοντώθηκε, για τη θεία του Ελένη που αρνιόταν να αποκαλύψει πού  κρυβόταν ο άνδρας της ο Αναστάσης… Για τους Τούρκους συγχωριανούς τους  που τους ειδοποίησαν ότι ερχόταν μεγάλο κακό και τους βοήθησαν να  διαφύγουν.
 Σταύρος Κοντογιαννίδης, τόπος γεννήσεως Ζιμόνα Χερίενας, Αργυρούπολη  Τραπεζούντας. Ονομα πατρός, Θεόδωρος, επάγγελμα συνταξιούχος, πρώην  πεταλωτής, γεωργός, μαραγκός. Εζησε στον Πολύμυλο Κοζάνης τα περισσότερα  χρόνια της ζωής του και τώρα ζει στη Θέρμη Θεσσαλονίκης. Άνθρωπος  απλός, του μόχθου. Τα χέρια του ακόμη ροζιασμένα από την πολλή δουλειά,  και ας πέρασαν πάνω από 20 χρόνια από τότε που πήρε σύνταξη. Η προσφυγιά  δεν του επέτρεψε να πάει σχολείο. Τα ποντιακά μπλέκονται με τη  νεοελληνική γλώσσα, τα συναισθήματα έντονα. Δεν ξεχνάει όσα χρόνια και  αν πέρασαν.
 Αφηγείται σήμερα στο «Βήμα» όσα έζησε και ας τον πληγώνουν. Θέλει, λέει,  να θυμούνται όλοι, να μη μισούν αλλά και να μην ξεχνούν…
 «Ήμουν οχτώ χρονών.Μια μέρα, στο χωριό, οι Τούρκοι συγχωριανοί και  γείτονες, μας ειδοποίησαν ότι έπρεπε να φύγουμε. Θα έρχονταν οι Τσέτες…  Φωνές, κλάματα, μοιρολόγια. Βγήκαμε στους δρόμους. Από τη βιασύνη δεν  προλάβαμε να πάρουμε τίποτε μαζί παρά μόνο τις εικόνες… και την ψυχή  μας. Δεν καταλάβαινα και πολλά. Δεν καταλάβαινα γιατί η μάνα μου  κοιτούσε το διώροφο αρχοντικό σπίτι μας και έκλαιγε κρατώντας μας σφιχτά  στην αγκαλιά της.Οι μεγαλύτεροι κρατούσαν στα χέρια τους λίγα ρούχα και  ψωμί. Άλλοι έτρεξαν στην όμορφη εκκλησιά μας, τον Αϊ-Γιώργη, πήραν  εικόνες, το Ευαγγέλιο και τον σταυρό. Μάνες χάνανε τα παιδιά τους,  αδέλφια χωρίστηκαν. Φωνές, κλάματα, κατάρες από τη μια και από απέναντι  διαταγές και πυροβολισμοί. Ολοι προσευχόμασταν στον Θεό που δεν μπορούσε  να μας βοηθήσει».
 Έχασε τρία από τα αδέλφια του και απόμεινε μόνος, με τον μικρό του  αδελφό Αχιλλέα, μωρό στην αγκαλιά της μάνας του, ο οποίος θήλαζε και  είχε να φάει.

 «Απομακρυνόμασταν από τα χωριά μας, περπατούσαμε ημέρες, εβδομάδες και  όταν συναντούσαμε χωριά ακούγαμε τους Τούρκους να τραγουδούν το “Γιασά  Κεμάλ, γιασά” (“Ζήτω Κεμάλ, ζήτω”)κρυβόμασταν. Οι μανάδες κλείνανε τα  στόματα των παιδιών τους για να μην ακούσουν τα κλάματα οι Τσέτες.  Αρκετοί ηλικιωμένοι δεν μπορούσαν να περπατήσουν, έπεφταν και δεν  σηκώνονταν ποτέ. Πέθαιναν κι έμεναν εκεί άταφοι». Και όμως: «Ζούσαμε στο  χωριό αρμονικά με τους Τούρκους. Είχαν πάει εκεί οι προγονοί μου αρκετά  χρόνια πριν, κυνηγημένοι από τους Τούρκους στην Τραπεζούντα. Τον πατέρα  μου τον σκότωσαν. Στα παιδικά μου χρόνια άκουγα μόνο μοιρολόγια από τις  γυναίκες που θρηνούσαν τους άνδρες τους. Μετά τον πατέρα μου σκότωσαν  τη γυναίκα του θείου μου Αναστάση, την Ελένη, επειδή αρνιόταν να  αποκαλύψει πού κρυβόταν ο άνδρας της». Θυμάται σαν σήμερα τα «Αμελέ  Ταμπουρού», τα λεγόμενα Τάγματα Εργασίας, που προκάλεσαν το κακό.
 Από την Τραπεζούντα με πλοίο ήλθαν στην Ελλάδα. «Λεγόταν “Κιτσεμάλ”.  Οταν είδαμε το πλοίο συνειδητοποιήσαμε ότι θα φεύγαμε από την πατρίδα  μας.Αφήσαμε πίσω προγόνους,τάφους,σπίτια,μαγαζιά,τον φούρνο μας που ήταν  ο καλύτερος της περιοχής μας,τα ζώα μας, τα χωράφια μας που ήταν  σπαρμένα και ποτίστηκαν με τον ιδρώτα και το αίμα μας». Το «Κιτσεμάλ»  ήταν γεμάτο πρόσφυγες, στοιβαγμένους σαν σαρδέλες. «Μας αποβίβασε στην  Κωνσταντινούπολη για να πάρουμε ένα άλλο σαράβαλο πλοίο που νομίζαμε ότι  θα βουλιάξει και θα πνιγούμε. Μερικοί πέθαιναν, οι παπάδες τούς έψελναν  και οι άνδρες τούς πετούσαν στη θάλασσα. Κρατούσα σφιχτά το χέρι της  μάνας μου, μη χαθούμε έως ότου πατήσουμε ελληνικό χώμα. Πεινασμένοι,  άρρωστοι, ταλαιπωρημένοι, κατεβήκαμε στην Πρέβεζα. Γυρίσαμε στον Πειραιά  και από εκεί στη Θεσσαλονίκη. Πήγαμε στην Τούμπα, μετά στην Αριδαία και  τέλος με ποδαρόδρομο φτάσαμε κι εγκατασταθήκαμε στον Πολύμυλο Κοζάνης,  μόνο τρεις από την επταμελή οικογένεια» .

19 ΜΑΪΟΥ, ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗΣ
 Μετά το 1916 και τη Γενοκτονία των Αρμενίων, το 1919 Έλληνες και  Αρμένιοι στον Πόντο συζητούν τη δημιουργία αυτόνομου ελληνοαρμενικού  κράτους. Στις 19 Μαΐου 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα  για να ξεκινήσει η πιο άγρια φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας. Ως το 1922  οι Ελληνοπόντιοι που έχασαν τη ζωή τους ξεπέρασαν τους 200.000- άλλοι  ιστορικοί ανεβάζουν τον αριθμό τους στους 350.000. Όσοι επέζησαν,  κατέφυγαν σε Ρωσία και Ελλάδα (περίπου 400.000). Στις 24 Φεβρουαρίου του  1994 η Βουλή των Ελλήνων κήρυξε ομόφωνα τη 19η Μαΐου Ημέρα Μνήμης για  τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού.
 Πηγή: ΒΗΜΑ